KOYUN GÖZÜ (Gazania) BAKIMI

Familya                  Asteraceae

Botanik Adı            Gazania rigens

Türkçe Adı             Dana Gözü

Anavatanı               Güney Afrika

 

MORFOLOJİK ÖZELLİKLERİ

 

Habitusu                  15-20 cm boylarında bir bitkidir. Çok yıllık bir bitkidir.

Kök                           Saçak köklüdür.

Gövde                       Dallı gövdeye sahiptir.

Sürgün                     Gövdeden tek çiçek sapı çıkar , çiçek sapı üzerinde tek bir adet çiçek oluşur.

Yaprak                      Yapraklarının altı grimsi-yeşil’dir.

Tomurcuk                 Mayıs ayının başında tomurcuklanmaya başlar tomurcuklar kısa sürede açar .

Çiçek                        Çiçekleri turuncu sarı,beyaz,pembe ve ebruli renktedir.Bu çiçekler gölgede kapanıp, güneşte açılır. Akdeniz ve Ege  bölgesi gibi bölgelerimizde tüm yıl boyunca çiçek açar. Çiçekleri kokusuzdur.

Tohum                        Tohumlarının 200 tanesi 1 gram gelir.14-21 günde çimlenirler.Uygun koşullarda 2 yıl dayanırlar.

 

EKOLOJİK İSTEKLERİ

Sıcaklık            Sıcaktan hoşlanır.

Nem                Çok fazla nem ihtiyacı yoktur.

Işık                  Güneşli yerleri severler.

Toprak            Güneşli yerlerde iyi drene edilmiş,kumlu,geçirgen,iyi gübrelenmiş, kireçli toprakları severler.

 

ÜRETİM TEKNİĞİ

Tohum ve ayırma ile çoğaltılır.Tohumlar ilk baharda hazırlanan Viol veya Üretim kasalarına ekilir.

 

BAKIM ÖNLEMLERİ

Bitki güneşi sevdiğinden güneş alan yerlere dikilmelidir.Bol çiçek açması için kuru çiçekler temizlenerek sıvı gübre verilmelidir. 1.haftadan sonra 50gr gübre/100ltsu/hafta   2.hafta ve sonrası 100grgübre/100lt su/hafta  düzenli olarak  gübrelenmeli ve toprak nemli kalacak şekilde sulanmalıdır.

İlkbahar ortasından sonbahar sonuna kadar çiçeklenebilirler. Bazı yerlerde koyun gözü ismiyle bilinir. Park ve bahçelerin süslenmesinde kullanılan kısa boylu çiçekli bitkilerden.

Genel özellikleri

Gazanya Asteraceae (papatyagiller) familyasının Cichorioideae gurubundan olduğu için karahindiba ile benzerlik gösterir. Bilimsel adı Gazania’dır. Tek tür değil, cins. 20′den fazla türü var. Anavatanı Güney Afrika. Süs bitkisi olarak yetiştirildikleri bazı yerlerde tohumlarının çevreye yayılmasıyla o bölgelerin doğal bitki örtüsü içinde yayılmışlar. Avustralya, Yeni Zalanda, Akdeniz çevresi ve Kaliforniya’da.
Dalsızdır. Kazık kök tepesinden yapraklanır. Kışın ağır don olayları olmazsa bütün yıl yapraklı kalır.

Kullanım alanı

Kuraklığa dirençli yer örtücü ve bahçe süs bitkisi olarak.. genellikle güneşli park ve bahçelerde mevsimlik bitki gibi yaz dönemi süslemelerinde kullanılır. Saksılarda aşırı güneşli balkonlarda yetiştirilmeye de uygun.

Çiçek açması

İlkbahar havalar bir hayli ısındıktan sonra başlayarak kışa kadar devamlı çiçek açar. Gazanyanın papatyaya benzer büyük, renk renk çiçekleri sabah açılır akşam kapanır. Akşam kapanınca soldu sanmayın sadece gündüzleri açık olur. Çiçekleri solar solmaz gereksiz çiçek sapı uzantılarıyla beraber keserseniz daha kısa aralıklarla tekrar tekrar çiçek açar.
Tohum almak için sağlıklı bir çiçeğini ayırabilirsiniz. Rüzgârda uçan bol bol tohumlar verir. Tohumlar uçup gitmeden önce toplamalısınız.

Başlıca önemli türleri

Yirmiden fazla türü var. Süs bitkisi olarak en çok kullanılan aşağıda saydığım türlerin (büyük çoğunluğu Gazania rigens’in) sayılamayacak kadar kültivarları, hibritleri türetilmiş.

Gazania rigens (eski adı G. splendens)

En gösterişli gazanya türü. Dünyada en makbulü de bu (ve bu türün yüzlerce kültivarları). Fakat İstanbulda diğer mini türlerin yetiştirildiğini satıldığını görüyorum. Gazania rigens’in boyu 30cm’yi geçebilir, toprağın özelliğine ve sulamaya göre yarım metreyi bulur. Çiçekleri iri ve uzun saplıdır. Yaprakları gümüşi yeşil, zeytin yaprağı renginde. Kış soğuklarına en fazla -12C dereceye kadar dayanabilir (bu bilgi biraz şüpheli ama -8C dereceye kadar dayanacağı kesin).
Çeşitleri:
G. rigens var. leucolaena: Kök sürgünleriyle çevreye yayılır. Yer örtücü olarak çok elverişlidir.
G. rigens var. rigens: Çevreye yayılmadan guruplar oluşturup çoğalır.

Gazania linearis

15cm boyunda, küçük tip ama soğuğa daha dayanıklıdır. Yaklaşık -30C dereceye kadar dayanır.
Çeşitleri:
Colorado Gold: Kışın soğuğa -35C dereceye kadar dayanır.

Gazania krebsiana

Bu da -30C dereceya kadar soğuğa dayanıklı ve küçük (15cm boyunda). Çiçekleri tatlı bir narçiçeği rengi tonunda olur.

Bahçelerde, balkon saksılarında gazanya yetiştirilmesi

Ağır killi olmayan her toprakta yetişir. Toprak seçmez. Torf vb topraklarda gazanya bitkilerinin bünyesi güçsüz ve korunmasız kalır. Gazanya tam gün güneşi sever fakat Ege ve Akdeniz bölgesinde yazın öğle civarı güneşinden korunan yerler daha iyidir. Fazla sulanmasına gerek yok. Toprağı kurudukça sulanmalı. İlkbahar başında ve yaz ortasına doğru olmak üzere toprağını yılda iki defa gübrelemek iyi olur çünkü devamlı çiçek açıyor. Saksılarda genel amaçlı bitki besini her dört sulamada bir verilebilir.

Gazanya çoğaltma yolları

Çelikle

Yaz sonunda yapılır. Gazanyanın dalları olmaz, dalsız yan sürgünleri olur. Bunları ana bitkiye bağlandıkları yerden yaz sonunda keskin bir bıçakla ayırarak köklendirebilirsiniz.

Kökten ayırmayla

İlkbahar başında (nisanda) ve sonbahar başında (ekimde) gazanyaları bütünüyle topraktan sökün yeterince köklenmiş yan sürgünleri ayırın düzenli olarak dikin.

Tohumla

Tohumlarının çimlenmesi ve büyümesi (şartların uygunluğuna göre) çok çabuktur, hızlıdır. Bu yüzden tohumla üretmek kolaydır. Üç ayrı zamanı var. 1- Tüm kıyı illerimizde ve (türüne göre) kışa dayanabileceği yerlerde tohumlar yaz sonunda ekilmeli. 2- Şubatta seralarda tohumlar ekilirse yaz başına kadar çiçek açabilecek olgunluğu gelebilirler. 3- İlkbaharda ekilen tohumların çiçek açma olgunluğuna gelebilmesi yaz sonunu bulabilir.

Aşağıdaki diğer içeriklerimizde ilginizi çekebilir!




Yorum Gönder

Kaydol: Kayıtlar (Atom)
[blogger]

Author Name

İletişim Formu

Ad

E-posta *

Mesaj *

Blogger tarafından desteklenmektedir.